Đột quỵ xảy ra khi máu mang oxy không thể đến một phần của não. Tế bào não sẽ bị tổn thương và có thể chết nếu không có oxy dù chỉ trong vài phút. Đột quỵ cần được chăm sóc y tế ngay lập tức, gây tử vong và có thể ảnh hưởng đến một số bộ phận của cơ thể kể cả sau khi cơn đột quỵ kết thúc. Cơ hội tốt nhất để giảm thiệt hại do đột quỵ là được điều trị y tế càng nhanh càng tốt. Các triệu chứng lâu dài và thời gian phục hồi sẽ phụ thuộc vào vùng não bị ảnh hưởng.
Hệ hô hấp
Tổn thương vùng não kiểm soát việc ăn và nuốt có thể khiến bạn gặp rắc rối với các chức năng này, hay còn được gọi là chứng khó nuốt. Đây là một triệu chứng phổ biến sau đột quỵ, nhưng thường cải thiện theo thời gian.
Nếu các cơ trong cổ họng, lưỡi hoặc miệng của bạn không thể đưa thức ăn xuống thực quản, thức ăn và chất lỏng có thể đi vào đường thở và đọng lại trong phổi. Điều này có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, như nhiễm trùng và viêm phổi.
Đột quỵ xảy ra ở thân não, nơi kiểm soát các chức năng quan trọng của cơ thể – như thở, nhịp tim và nhiệt độ cơ thể – cũng có thể gây ra các vấn đề về hô hấp. Loại đột quỵ này có nhiều khả năng dẫn đến hôn mê hoặc tử vong.
Hệ thần kinh
Hệ thần kinh được tạo thành từ não, tủy sống và mạng lưới các dây thần kinh khắp cơ thể. Hệ thống này gửi tín hiệu qua lại từ cơ thể đến não. Khi não bị tổn thương, nó sẽ không nhận được những thông điệp này một cách chính xác.
Bạn có thể cảm thấy đau hơn bình thường hoặc khi thực hiện các hoạt động bình thường mà trước khi đột quỵ không bị đau. Sự thay đổi trong nhận thức này là do não có thể không hiểu những cảm giác, như ấm hay lạnh, như cách nó đã từng.
Những thay đổi về thị lực có thể xảy ra nếu các bộ phận của não giao tiếp với mắt bị tổn thương. Những vấn đề này có thể bao gồm mất thị lực, mất một bên hoặc các phần của trường nhìn và các vấn đề về cử động mắt. Ngoài ra còn có các vấn đề về xử lý, có nghĩa là não không nhận được thông tin thích hợp từ mắt.
Bàn chân rớt là một dạng phổ biến của điểm yếu hoặc tê liệt gây khó khăn cho việc nâng phần trước của bàn chân. Nó có thể khiến bạn kéo các ngón chân dọc theo mặt đất khi đi bộ hoặc uốn cong ở đầu gối để nâng bàn chân lên cao hơn để không bị kéo lê. Vấn đề thường do tổn thương dây thần kinh và có thể cải thiện khi phục hồi chức năng. Bó nẹp cũng có thể hữu ích.
Có một số chồng chéo giữa các khu vực của não và chức năng của chúng.
Tổn thương phần não trước có thể gây ra những thay đổi về trí thông minh, chuyển động, logic, đặc điểm tính cách và kiểu suy nghĩ. Nếu khu vực này bị ảnh hưởng sau một cơn đột quỵ, nó cũng có thể gây khó khăn cho việc lập kế hoạch.
Tổn thương phần não bên phải có thể gây mất khả năng tập trung, các vấn đề về tập trung và trí nhớ, đồng thời khó nhận dạng khuôn mặt hoặc đồ vật ngay cả khi chúng quen thuộc. Nó cũng có thể dẫn đến thay đổi hành vi, như bốc đồng, không thích hợp và trầm cảm.
Tổn thương phần não trái có thể gây khó khăn trong việc nói và hiểu ngôn ngữ, các vấn đề về trí nhớ, khó lập luận, tổ chức, suy nghĩ toán học/phân tích và thay đổi hành vi.
Sau đột quỵ, bạn cũng có nguy cơ cao bị co giật. Điều này thường phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của cơn đột quỵ, vị trí và mức độ nghiêm trọng của nó. Một nghiên cứu cho thấy cứ 10 người thì có 1 người có thể bị co giật sau đột quỵ.
Hệ tuần hoàn
Đột quỵ thường do các vấn đề tồn tại trong hệ thống tuần hoàn tích tụ theo thời gian. Đây thường là do các biến chứng liên quan đến cholesterol cao, huyết áp cao, hút thuốc lá và tiểu đường. Đột quỵ có thể do chảy máu, được gọi là đột quỵ xuất huyết, hoặc dòng máu bị tắc nghẽn được gọi là đột quỵ do thiếu máu cục bộ. Cục máu đông thường gây ra đột quỵ do dòng chảy của máu bị tắc nghẽn. Đây là những trường hợp phổ biến nhất, gây ra gần 90% tổng số ca đột quỵ.
Nếu đã bị đột quỵ, bạn có nguy cơ cao bị đột quỵ lần thứ hai hoặc đau tim. Để ngăn ngừa đột quỵ xảy ra thêm một lần nữa, bác sĩ sẽ khuyến nghị thay đổi lối sống, như ăn uống lành mạnh và hoạt động thể chất nhiều hơn. Họ cũng có thể kê đơn thuốc.
Bác sĩ cũng sẽ khuyên bạn nên kiểm soát tốt hơn bất kỳ vấn đề sức khỏe nào đang xảy ra như cholesterol cao, huyết áp cao hoặc tiểu đường. Nếu hút thuốc, bạn sẽ được khuyến khích bỏ thuốc lá.
Hệ cơ
Tùy thuộc vào khu vực não bị tổn thương, đột quỵ có thể gây ảnh hưởng đến nhiều nhóm cơ khác nhau. Những thay đổi này có thể từ lớn đến nhỏ và thường sẽ yêu cầu phục hồi chức năng để cải thiện.
Đột quỵ thường ảnh hưởng đến một bên não. Phần não bên trái kiểm soát phần bên phải của cơ thể và phần não bên phải điều khiển phần bên trái của cơ thể. Nếu não trái bị tổn thương nhiều, bạn có thể bị liệt nửa người bên phải.
Khi thông điệp không thể truyền đúng cách từ não đến các cơ của cơ thể, điều này có thể gây tê liệt và yếu cơ. Các cơ yếu gặp khó khăn trong việc nâng đỡ cơ thể, điều này có xu hướng thêm vào các vấn đề về chuyển động và thăng bằng.
Cảm thấy mệt mỏi hơn bình thường là một triệu chứng phổ biến sau đột quỵ. Nó được gọi là mệt mỏi sau đột quỵ. Bạn có thể cần phải nghỉ nhiều hơn giữa các hoạt động và phục hồi chức năng.
Hệ thống tiêu hóa
Trong thời gian đầu phục hồi sau đột quỵ, bạn thường không hoạt động như bình thường. Bạn cũng có thể phải dùng các loại thuốc khác nhau. Táo bón là một tác dụng phụ thường gặp của một số loại thuốc giảm đau, không uống đủ nước hoặc không hoạt động thể chất nhiều.
Đột quỵ cũng có thể ảnh hưởng đến phần não kiểm soát ruột của bạn. Điều này có thể gây ra tình trạng mất kiểm soát bàng quang, có nghĩa là mất kiểm soát chức năng ruột. Tình trạng này phổ biến hơn trong giai đoạn đầu hồi phục và thường cải thiện theo thời gian.
Hệ bài tiết
Ảnh hưởng do đột quỵ có thể gây ra sự cố trong trao đổi giữa não và các cơ kiểm soát bàng quang của bạn. Khi điều này xảy ra, bạn có thể phải đi vệ sinh thường xuyên hơn, hoặc có thể tiểu khi ngủ, ho hoặc cười. Giống như chứng đại tiện không tự chủ, đây thường là một triệu chứng sớm và cải thiện theo thời gian.
Hệ thống sinh sản
Đột quỵ không trực tiếp thay đổi cách hệ thống sinh sản của bạn hoạt động, nhưng nó có thể thay đổi cách bạn trải nghiệm tình dục và cách bạn cảm nhận về cơ thể của mình. Trầm cảm, giảm khả năng giao tiếp và một số loại thuốc cũng có thể làm giảm ham muốn hoạt động tình dục của bạn.
Một vấn đề thể chất có thể ảnh hưởng đến đời sống tình dục của bạn là tê liệt. Vẫn có thể tham gia vào hoạt động tình dục, nhưng bạn và đối tác của bạn có thể sẽ cần phải điều chỉnh.
Nguồn: Healthline