Biến thể omicron chỉ mất vài tuần để đạt được các dự đoán thảm khốc về mức độ lây lan của nó, nhưng các nhà khoa học vẫn chưa biết liệu nó có gây ra bệnh nặng hơn hay không ngay cả khi thế giới phải đối mặt với số ca bệnh tăng vọt ngay trước Giáng sinh.
“Mọi thứ giờ đây trở nên rủi ro hơn vì omicron dễ lây lan hơn nhiều”, Tiến sĩ S. Wesley Long, người chỉ đạo phòng xét nghiệm tại Bệnh viện Houston Methodist cho biết.
Omicron hiện là biến thể thống trị ở Hoa Kỳ chiếm khoảng 3/4 số ca nhiễm mới trong tuần trước.
Tốc độ lây lan của biến thể này vượt xa biến thể delta, một biến thể cũng rất dễ lây lan và đang khiến các quan chức y tế công cộng kinh ngạc. Trong ba tuần, omicron hiện chiếm 80% các trường hợp có triệu chứng mới được chẩn đoán tại các điểm xét nghiệm của Houston Methodist. Long cho biết, biến thể delta phải mất ba tháng để đạt được mức đó.
Khả năng lây lan nhanh hơn và tránh miễn dịch đến vào thời điểm tồi tệ – ngay khi việc di chuyển tăng lên và nhiều người mất cảnh giác. Nhưng làn sóng omicron sẽ có ý nghĩa gì đối với thế giới vẫn chưa rõ ràng vì còn rất nhiều câu hỏi chưa được giải đáp.
Vắc-xin có khả năng bảo vệ đến đâu?
Các loại vắc-xin ở Hoa Kỳ và khắp nơi trên thế giới không cung cấp nhiều khả năng bảo vệ và chống lại omicron như các phiên bản trước của virus corona. Tuy nhiên, vắc xin vẫn rất có ích. Các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm cho thấy mặc dù hai liều có thể không đủ mạnh để ngăn ngừa sự nhiễm bệnh , nhưng một mũi tiêm bổ sung của vắc-xin sẽ tạo ra các kháng thể chống lại vi-rút có khả năng giải quyết omicron.
Mức độ kháng thể giảm xuống một cách tự nhiên theo thời gian, và một mũi tăng cường đã làm cho mức độ kháng thể trở lại một lần nữa, 25 lần đối với lần tiêm bổ sung của Pfizer và 37 lần đối với của Moderna. Không ai biết chính xác mức nào là đủ cao – hoặc còn bao lâu nữa trước khi mức kháng thể bắt đầu giảm trở lại.
Sau khi tăng cường, khả năng bảo vệ chống lại sự lây nhiễm omicron vẫn thấp hơn 20% so với khả năng bảo vệ chống lại biến thể delta, Tiến sĩ Egon Ozer thuộc Đại học Northwestern cho biết.
Nhưng nếu virus vượt qua được tuyến phòng thủ đầu tiên đó, thì người được tiêm chủng vẫn còn các lớp bảo vệ khác.
“Các loại vắc-xin sẽ bảo vệ bạn chống lại bệnh nặng, nhập viện và tử vong,” Giám lí Long ở Houston cho biết . “Và đó thực sự là điều quan trọng nhất.”
Khả năng phòng bệnh bổ sung đó bao gồm các tế bào T huy động để đánh lui virus, cộng với các tế bào ghi nhớ, một khi được kích hoạt trở lại, sẽ chạy đua để tạo ra nhiều kháng thể hơn và mạnh hơn.
Miễn dịch tự nhiên thì sao?
Một lần nhiễm trùng trước đó dường như không cung cấp nhiều khả năng bảo vệ chống lại nhiễm trùng omicron mặc dù giống như khi tiêm vắc-xin, nó có thể làm giảm nguy cơ bệnh nặng.
Ở Nam Phi, nơi omicron đã lây lan rộng rãi, các nhà khoa học đã báo cáo một bước nhảy vọt trong việc tái nhiễm mà họ chưa từng thấy ở hai biến thể trước đó, bao gồm cả delta, di chuyển khắp đất nước này.
Tại Anh, một báo cáo từ Đại học Hoàng gia London vào thứ Sáu cho thấy nguy cơ tái nhiễm từ omicron cao gấp 5 lần so với biến thể delta trước đó.
Các chuyên gia y tế cho biết rằng bất kỳ ai sống sót sau một đợt COVID-19 vẫn nên tiêm phòng vì sự kết hợp này thường mang lại sự bảo vệ mạnh mẽ hơn.
Lý do nào khác cho sự lây lan nhanh chóng của Omicron?
Các nhà khoa học đang cố gắng giải mã hàng chục đột biến mà omicron mang theo để tìm ra những gì khác đang xảy ra. Các nhà nghiên cứu ở Hồng Kông gần đây đã báo cáo gợi ý rằng omicron có thể nhân lên trong đường thở nhanh hơn so với delta, mặc dù không sâu trong phổi một cách hiệu quả.
Những gì các nhà khoa học không thể đo lường là hành vi của con người: Nhiều nơi đã nới lỏng các hạn chế, mùa đông bắt buộc tụ tập trong nhà và du lịch đã tăng ngay khi omicron bắt đầu lan rộng.
Omicron có gây bệnh nhẹ hơn không?
Vẫn còn quá sớm để biết – đặc biệt là nếu người được tiêm chủng bị nhiễm trùng đột phá, thì nó sẽ nhẹ hơn nếu omicron tấn công người chưa được tiêm chủng.
Các báo cáo ban đầu từ Nam Phi cho thấy bệnh nhẹ hơn nhưng các bác sĩ không chắc đó là do nhóm đối tượng còn khá trẻ – hay nhiều người vẫn được bảo vệ khỏi một đợt nhiễm trùng từ khu vực quanh đó.
Và nghiên cứu đó của Anh không tìm thấy bằng chứng nào cho thấy omicron nhẹ hơn ở Anh, ngay cả với những người trẻ tuổi – những người được cho là sẽ bị bệnh nhẹ hơn – có tỷ lệ nhiễm omicron cao hơn.
“Đó là một gợi ý, và tôi nghĩ rằng nhiều người trong chúng ta hy vọng rằng omicron sẽ ít nghiêm trọng hơn. Nhưng tôi không nghĩ rằng chúng ta có thể đặt cược tất cả những gì chúng ta có vào điều đó. Chúng tôi vẫn đang nói về SARS CoV-2, một loại virus đã giết hàng triệu người “, Tiến sĩ Jacob Lemieux, người giám sát các biến thể cho một cuộc hợp tác nghiên cứu do Trường Y Harvard dẫn đầu cho biết.
Ai có rủi ro nhiều nhất?
Dựa trên hoạt động của các biến thể khác nhau, Tiến sĩ Carlos del Rio của Đại học Emory cho biết “nếu bạn lớn tuổi hơn, nếu bạn có các bệnh lý tiềm ẩn hoặc béo phì, hay những bệnh nặng hơn như bệnh hiểm nghèo thì khả năng mắc là không thể tránh khỏi”.
Nhưng ngay cả khi bạn không ốm nặng, nhiễm trùng omicron chắc chắn có thể làm hỏng kỳ nghỉ. Các chuyên gia đồng ý rằng ngoài việc tiêm chủng và tăng cường, sáng suốt nhất là quay lại những điều cơ bản về bảo vệ: Đeo khẩu trang trong nhà, tránh đám đông và giữ khoảng cách.
Nguồn: https://apnews.com/
ND: Linh Lê