Khi biến thể Omicron lây lan ở miền nam châu Phi và xuất hiện ở nhiều quốc gia trên toàn thế giới, các nhà khoa học đang lo lắng theo dõi diễn biến của một trận chiến có thể quyết định tương lai của đại dịch. Liệu đối thủ cạnh tranh mới nhất có thể lật đổ sự thống trị của biến thể Delta?
Từ dữ liệu tại Nam Phi và Vương quốc Anh, một số nhà khoa học cho rằng omicron có thể là kẻ chiến thắng.
Theo Tiến sĩ Jacob Lemieux, nhà khoa học đang theo dõi các biến thể trong một nghiên cứu của Trường Y Đại học Havard: “Vẫn còn sớm, nhưng dữ liệu ngày càng cho thấy Omicron đang trội hơn Delta ở nhiều, nếu không muốn nói là tất cả, mọi nơi.”
Nhưng những người khác lại cho rằng vẫn còn quá sớm để biết liệu Omicron có dễ lây hơn Delta không, và nếu có thì nó có thể thay chân Delta nhanh đến mức nào.
Matthew Binnicker, Giám đốc Virus học Lâm sàng tại Mayo Clinic, Rochester, Minnesota, cho biết: “Đặc biệt là tại nước Mỹ, nơi chứng kiến sự gia tăng đáng kể của Delta, chúng ta sẽ biết liệu Omicron có thay thế Delta hay không chỉ trong hai tuần tới.”
Nhiều câu hỏi quan trọng về Omicron vẫn chưa được trả lời, gồm việc liệu nó gây bệnh nhẹ hay nặng hơn, và nó có thể né tránh đến mức nào khỏi miễn dịch sẵn có từ vắc-xin hay từ các biến thể SARS-CoV-2 trước đó.
Về vấn đề lây lan, các nhà khoa học đang nhìn vào những gì diễn ra ở Nam Phi, nơi Omicron được phát hiện đầu tiên. Tốc độ lây bệnh và đạt trạng thái ưu thế của Omicron tại Nam Phi đã khiến các chuyên gia y tế lo ngại rằng quốc gia này đang trong giai đoạn đầu của một làn sóng mới có thể làm quá tải bệnh viện.
Biến thể mới đã nhanh chóng đẩy Nam Phi từ tình trạng lây lan ít, trung bình dưới 200 ca mắc mới mỗi ngày vào giữa tháng 11, lên hơn 16.000 ca mỗi ngày vào cuối tuần. Theo các chuyên gia, Omicron chiếm hơn 90% các trường hợp mắc mới ở tỉnh Gauteng, tâm điểm của làn sóng mới. Biến thể mới đang nhanh chóng lan rộng và chiếm ưu thế tại tám tỉnh khác của Nam Phi.
Willem Hanekom, Giám đốc Viện Nghiên cứu Sức khỏe Châu Phi cho biết: “Virus đang lây lan nhanh chóng. Tốc độ gia tăng ca bệnh của làn sóng dịch lần này lớn hơn nhiều so với ba làn sóng đầu tiên mà Nam Phi đã trải qua. Điều này cho thấy rằng virus đang lan nhanh và có thể là một loại rất dễ lây.”
Cùng lúc là Đồng chủ tịch Hiệp hội Nghiên cứu Biến thể COVID-19 Nam Phi, Hanekom cho biết rằng khi Omicron xuất hiện, số ca Delta tại Nam Phi đang thấp, và vì vậy ông không nghĩ Omicron có thể được kết luận là vượt trội hơn Delta.
Các nhà khoa học cho biết vẫn chưa rõ liệu Omicron tác động đến các quốc gia khác tương tự đã làm với Nam Phi không. Tiến sĩ Lemieux cho biết đã có một số gợi ý về cách biến chủng tác động; đối với những nơi thực hiện giải trình tự gen rất nhiều như Vương quốc Anh, ông nói rằng “dường như Omicron có dấu hiệu gia tăng theo cấp số nhân so với Delta.”
Với nước Mỹ cũng như phần còn lại của thế giới, ông cho rằng vẫn còn rất nhiều điều không chắc chắn. “Nhưng khi ghép các dữ liệu ban đầu lại với nhau, bạn có thể nhận ra một bức tranh nhất quán rằng Omicron đã xuất hiện tại nước Mỹ, có khả năng trở thành chủng chiếm ưu thế sau nhiều tuần và nhiều tháng tới và có thể khiến số ca bệnh đột ngột tăng mạnh.”
Ý nghĩa của việc này với y tế công cộng vẫn cần được xem xét. Hanekom nói dữ liệu ban đầu từ Nam Phi cho thấy tỷ lệ tái nhiễm do Omicron cao hơn nhiều so với do các biến thể trước đó, tình trạng này gợi ý rằng virus đang phần nào né tránh được miễn dịch. Dữ liệu cũng cho thấy virus dường như đang tấn công nhóm người trẻ tuổi, chủ yếu là những ai chưa tiêm chủng, và hầu hết các trường hợp nhập viện đều tương đối nhẹ.
Nhưng Binnicker cho biết tình hình với những nơi khác hoặc những nhóm bệnh nhân khác có thể khác biệt.
Trong khi thế giới chờ đợi câu trả lời, các nhà khoa học khuyến cáo mọi người hãy làm tất cả những gì có thể để bảo vệ chính mình.
Tiến sĩ Lemieux nói: “Chúng tôi muốn đảm bảo rằng mọi người được miễn dịch nhờ tiêm chủng càng nhiều càng tốt. Vì vậy, những ai chưa tiêm chủng nên được tiêm chủng. Nếu có thể tiêm liều bổ sung, hãy đi tiêm liều bổ sung, sau đó thực hiện mọi biện pháp phòng tránh lây truyền hiệu quả như đeo khẩu trang, giãn cách xã hội và tránh các cuộc tụ tập đông người trong nhà.”
Nguồn: https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-12-06/omicron-v-delta-battle-of-coronavirus-mutants-is-critical