Vào ngày 26 tháng 11 năm 2021, WHO đã chỉ định biến thể B.1.1.529 là một biến thể cần quan tâm, có tên là Omicron, theo lời khuyên của Nhóm cố vấn kỹ thuật của WHO về sự tiến hóa của vi rút (TAG-VE). Quyết định này dựa trên bằng chứng được trình bày với TAG-VE rằng Omicron có một số đột biến có thể ảnh hưởng đến cách nó hoạt động, chẳng hạn như mức độ lây lan dễ dàng hoặc mức độ nghiêm trọng của bệnh tật mà nó gây ra. Đây là một bản tóm tắt về những gì hiện được biết đến.
Kiến thức hiện tại về Omicron
Các nhà nghiên cứu ở Nam Phi và khắp nơi trên thế giới đang tiến hành các nghiên cứu để hiểu rõ hơn về nhiều khía cạnh của Omicron và sẽ tiếp tục chia sẻ những phát hiện của những nghiên cứu này khi có.
Khả năng lây truyền: Vẫn chưa rõ liệu Omicron có khả năng lây truyền cao hơn hay không (ví dụ: dễ lây lan từ người sang người hơn) so với các biến thể khác, bao gồm cả Delta. Số lượng người có kết quả xét nghiệm dương tính đã tăng lên ở các khu vực của Nam Phi bị ảnh hưởng bởi biến thể này, nhưng các nghiên cứu dịch tễ học đang được tiến hành để tìm hiểu xem liệu đó có phải là do Omicron hay các yếu tố khác gây nên.
Mức độ nghiêm trọng: Vẫn chưa rõ liệu nhiễm Omicron có gây ra bệnh nặng hơn so với nhiễm các biến thể khác, bao gồm cả Delta, hay không. Dữ liệu sơ bộ cho thấy tỷ lệ nhập viện ngày càng tăng ở Nam Phi, nhưng điều này có thể là do tổng số người bị nhiễm bệnh ngày càng tăng, chứ không phải do nhiễm Omicron. Hiện tại không có thông tin nào cho thấy các triệu chứng liên quan đến Omicron khác với các triệu chứng ở các biến thể khác. Các trường hợp nhiễm bệnh được báo cáo ban đầu là ở các sinh viên đại học – những người trẻ hơn có xu hướng mắc bệnh nhẹ hơn – nhưng việc hiểu được mức độ nghiêm trọng của biến thể Omicron sẽ mất vài ngày đến vài tuần. Tất cả các biến thể của COVID-19, bao gồm cả biến thể Delta đang chiếm ưu thế trên toàn thế giới, đều có thể gây ra bệnh nặng hoặc tử vong, đặc biệt đối với những người dễ bị tổn thương nhất, và do đó việc phòng ngừa luôn là chìa khóa.
Ảnh hưởng của việc từng nhiễm SARS-CoV-2
Bằng chứng sơ bộ cho thấy có thể có tăng nguy cơ tái nhiễm Omicron (tức là những người đã từng bị COVID-19 có thể bị tái nhiễm dễ dàng hơn với Omicron), so với các biến thể cần quan tâm khác, nhưng thông tin còn hạn chế.
Hiệu quả của vắc xin: WHO đang làm việc với các đối tác kỹ thuật để hiểu tác động tiềm tàng của biến thể này đối với các biện pháp đối phó hiện có, bao gồm cả vắc xin. Vắc xin vẫn rất quan trọng trong việc giảm thiểu bệnh tật nặng và tử vong, bao gồm cả việc chống lại biến thể lưu hành ưu thế, Delta. Các loại vắc-xin hiện tại vẫn có hiệu quả chống lại bệnh nặng và tử vong.
Hiệu quả của các xét nghiệm hiện tại: Các xét nghiệm PCR được sử dụng rộng rãi tiếp tục phát hiện việc nhiễm bệnh, bao gồm cả nhiễm Omicron, như chúng ta đã thấy với các biến thể khác. Các nghiên cứu đang được tiến hành để xác định xem liệu có bất kỳ tác động nào đến các loại xét nghiệm khác, bao gồm cả xét nghiệm phát hiện kháng nguyên nhanh hay không.
Hiệu quả của các phương pháp điều trị hiện tại: Corticosteroid và Thuốc chẹn thụ thể IL6 sẽ vẫn có hiệu quả khi xử lý bệnh nhân bị COVID-19 nặng. Các phương pháp điều trị khác sẽ được đánh giá để xem liệu có còn hiệu quả hay không với những thay đổi đối với các bộ phận của vi rút trong biến thể Omicron.
Các nghiên cứu đang được tiến hành
Ở thời điểm hiện tại, WHO đang phối hợp với đông đảo các nhà nghiên cứu trên thế giới để hiểu rõ hơn về Omicron. Các nghiên cứu hiện đang được tiến hành hoặc trong thời gian ngắn bao gồm đánh giá khả năng lây truyền, mức độ nghiêm trọng của nhiễm bệnh (bao gồm cả các triệu chứng), hiệu suất của vắc xin và xét nghiệm chẩn đoán, và hiệu quả của các phương pháp điều trị.
WHO khuyến khích các quốc gia đóng góp thu thập và chia sẻ dữ liệu bệnh nhân nhập viện thông qua Nền tảng dữ liệu lâm sàng COVID-19 của WHO để mô tả nhanh các đặc điểm lâm sàng và kết quả của bệnh nhân.
Nhiều thông tin sẽ xuất hiện trong những ngày và tuần tới. TAG-VE của WHO sẽ tiếp tục theo dõi và đánh giá dữ liệu khi nó có sẵn và đánh giá cách các đột biến trong Omicron thay đổi hành vi của vi rút.
Các hành động được đề xuất cho các quốc gia
Vì Omicron đã được chỉ định là Một Biến thể Cần Quan tâm, có một số hành động mà WHO khuyến nghị các quốc gia thực hiện, bao gồm tăng cường giám sát và giải trình tự các trường hợp; chia sẻ trình tự bộ gen trên cơ sở dữ liệu có sẵn công khai, chẳng hạn như GISAID; báo cáo các trường hợp hoặc cụm ban đầu cho WHO; thực hiện điều tra thực địa và đánh giá trong phòng thí nghiệm để hiểu rõ hơn liệu Omicron có các đặc điểm lây truyền hoặc bệnh tật khác nhau hay tác động đến hiệu quả của vắc xin, phương pháp điều trị, chẩn đoán hoặc các biện pháp xã hội và sức khỏe cộng đồng.
Các quốc gia cần tiếp tục thực hiện các biện pháp y tế cộng đồng hiệu quả để giảm lưu thông COVID-19 nói chung, sử dụng phương pháp phân tích rủi ro và cách tiếp cận dựa trên cơ sở khoa học. Họ nên tăng cường một số năng lực y tế và sức khỏe cộng đồng để quản lý sự gia tăng các ca bệnh. WHO đang cung cấp cho các quốc gia sự hỗ trợ và hướng dẫn về cả sự sẵn sàng và ứng phó.
Ngoài ra, điều tối quan trọng là sự bất bình đẳng trong tiếp cận với vắc xin COVID-19 cần được giải quyết khẩn cấp để đảm bảo rằng các nhóm dễ bị tổn thương ở khắp mọi nơi, bao gồm cả nhân viên y tế và người cao tuổi, được tiêm liều thứ nhất và thứ hai, cùng với việc tiếp cận điều trị và chẩn đoán một cách công bằng.
Các hành động được đề xuất
Các bước hiệu quả nhất mà các cá nhân có thể thực hiện để giảm sự lây lan của vi rút COVID-19 là giữ khoảng cách vật lý ít nhất 1 mét với những người khác; đeo khẩu trang vừa vặn; mở cửa sổ để cải thiện thông gió; tránh không gian kém thông gió hoặc đông đúc; giữ tay sạch sẽ; ho hoặc hắt hơi vào khuỷu tay bị cong hoặc khăn giấy; và tiêm phòng khi đến lượt.
Nguồn: https://www.who.int/news/item/28-11-2021-update-on-omicron