Miễn dịch phát triển tự nhiên sau nhiễm SARS-CoV-2 đem lại khả năng bảo vệ trước biến thể Delta cao hơn hai liều vắc-xin Pfizer-BioNTech, theo một nghiên cứu lớn của Israel – đây là công trình mà nhiều nhà nghiên cứu mong rằng nên đi kèm với cảnh báo “Đừng thử tại nhà”. Dữ liệu mới công bố cho thấy những người từng nhiễm SARS-CoV-2 sẽ ít có khả năng xuất hiện triệu chứng hay phải nhập viện do nhiễm biến thể Delta so với những người chưa từng mắc bệnh và được tiêm chủng COVID-19.
Nghiên cứu đã cho thấy sức mạnh của hệ miễn dịch con người, nhưng các chuyên gia bệnh truyền nhiễm vẫn nhấn mạnh rằng vắc-xin Pfizer-BioNTech cùng với các loại khác vẫn có tác dụng bảo vệ cao trước việc mắc bệnh nghiêm trọng và tử vong. Và họ cũng cảnh bảo rằng việc cố tình nhiễm bệnh ở những người chưa tiêm vắc-xin là vô cùng nguy hiểm. “Chúng tôi không muốn mọi người nói rằng: ‘Được thôi, tôi nên ra ngoài và bị lây bệnh, tôi nên làm điều này cùng nhiều người khác,’” trích lời Michel Nussenzweig, một nhà miễn dịch học thuộc Đại học Rockefeller; ông đang nghiên cứu về đáp ứng miễn dịch với SARS-CoV-2 và không tham gia vào nghiên cứu được nhắc đến ở trên. “Vì sẽ có người mất mạng.”
Các nhà nghiên cứu cũng tìm ra rằng những người từng nhiễm SARS-CoV-2 và được tiêm một liều vắc-xin mRNA Pfizer-BioNTech sẽ được bảo vệ khỏi mắc bệnh lần nữa tốt hơn những người từng nhiễm virus và chưa tiêm chủng. Công trình mới này có thể đem lại thông tin cho cuộc thảo luận liệu những người từng nhiễm bệnh có cần tiêm hai liều vắc-xin Pfizer-BioNTech hoặc loại vắc-xin mRNA tương tự của Moderna không.
Các quy định về vắc-xin không nhất thiết phải loại trừ những người từng nhiễm SARS-CoV-2, và khuyến cáo của Mỹ đang là tiêm chủng đầy đủ hai liều vắc-xin mRNA hoặc một liều vắc-xin vector (virus adeno) của Johnson & Johnson. Dẫu vậy, theo ý kiến của một số nhà khoa học, một liều vắc-xi mRNA có thể đã là đủ. Các quốc gia khác như Đức, Pháp, Ý, và Israel chỉ tiêm một liều vắc-xin cho những người từng nhiễm bệnh.
Nghiên cứu này, vốn được thực hiện ở một trong những quốc gia tiêm phòng COVID-19 cao nhất thế giới, đã xem xét hồ sơ y khoa của 10.000 người Israel, thống kê tình trạng mắc bệnh, triệu chứng, và nhập viện trong khoảng thời gian 1/6-14/8, khi biến thể Delta vượt trội ở Israel. Theo lời các tác giả, đây là nghiên cứu quan sát thực tế lớn nhất cho đến hiện tại thực hiện so sánh khả năng miễn dịch do mắc bệnh tự nhiên với miễn dịch do tiêm vắc-xin.
Nghiên cứu này gây ấn tượng đến Nussenzweig và các nhà khoa học khác khi họ đọc báo cáo chưa bình duyệt của nghiên cứu khi nó mới được đăng tải vào ngày 25/8 trên medRxiv. “Đây là ví dụ kinh điển về việc miễn dịch tự nhiên tốt hơn miễn dịch nhờ tiêm chủng,” theo lời Charlotte Thålin, một bác sĩ và nhà nghiên cứu miễn dịch thuộc bệnh viện Danderyd và viện nghiên cứu Karolinska đang xem xét khả năng miễn dịch trước SARS-CoV-2. “Theo hiểu biết của tôi, đây là lần đầu tiên điều này được thể hiện trong bối cảnh COVID-19.”
Dẫu vậy, Thålin và các nhà nghiên cứu khác vẫn nhấn mạnh rằng việc những người chưa tiêm chủng chủ động nhiễm bệnh sẽ dẫn đến nguy cơ rất lớn mắc bệnh nghiêm trọng và tử vong, hoặc các triệu chứng dai dẳng hiện đang được gọi là COVID kéo dài. Nghiên cứu này chỉ ra lợi ích của miễn dịch tự nhiên, nhưng “chưa nhắc đến tác động của virus lên cơ thể để đánh đổi lấy miễn dịch tự nhiên,” theo lời Marion Pepper, một nhà miễn dịch học thuộc Đại học Washington, Seattle. COVID-19 đã giết chết hơn 4 triệu người trên toàn cầu và hiện còn có mối lo ngại rằng Delta và các biến thể SARS-CoV-2 khác còn nguy hiểm hơn loại virus gốc.
Nghiên cứu này dựa trên cơ sở dữ liệu của dịch vụ Chăm sóc Sức khỏe Maccabi vốn đang phục vụ cho 2,5 triệu người Israelis. Nghiên cứu, được dẫn đầu bởi Tal Patalon và Sivan Gazit at KSM, thuộc nhánh nghiên cứu và đổi mới của Maccabi, đã phát hiện ra rằng những người chưa bao giờ nhiễm bệnh và được tiêm vắc-xin vào tháng 1 và tháng 3, thì đến tháng 6, 7 và nửa đầu tháng 8 có nguy cơ nhiễm bệnh gấp 13 lần so với người từng nhiễm virus. Trong một phép phân tích, so sánh hơn 32.000 người trong hệ thống chăm sóc sức khỏe, nguy cơ mắc COVID-19 có triệu chứng cao gấp 27 lần ở những người đã tiêm chủng và nguy cơ nhập viện cao gấp 8 lần.
“Sự khác biệt là khổng lồ,” theo lời Thålin, mặc dù bà biết rằng con số nhiễm bệnh cũng như gặp phải các biến cố khác được dùng để so sánh là “nhỏ”. Ví dụ, tỉ lệ nhập viện cao hơn trong phép phân tích với 32.000 người được dựa trên con số 8 người nhập viện trong nhóm tiêm chủng và 1 người trong nhóm từng nhiễm bệnh. Và con số gấp 13 lần nguy cơ trong cùng phép phân tích được dựa trên chỉ 238 ca nhiễm bệnh trong nhóm được tiêm chủng, ít hơn 1,5% của hơn 16.000 người, so với 19 ca tái nhiễm trong số từng đó người đã nhiễm SARS-CoV-2 từ trước.
Không ai trong nghiên cứu bị tử vong do nhiễm SARS-CoV-2 – điều này không cho phép so sánh tỉ lệ tử vong, nhưng là dấu hiệu rõ rệt cho thấy vắc-xin là một lớp bảo vệ đáng kể trước tình trạng bệnh nghiêm trọng, kể cả khi nó không tốt bằng miễn dịch tự nhiên. Thêm vào đó, miễn dịch tự nhiên không thể nào được gọi là hoàn hảo. Mặc dù tái nhiễm SARS-CoV-2 là hiếm gặp và hầu hết đều không có triệu chứng hoặc nhẹ, nhưng nó vẫn có thể nghiêm trọng.
Trong một phép phân tích khác, các nhà nghiên cứu so sánh hơn 14.000 từng nhiễm SARS-CoV-2 và chưa được tiêm vắc xin, với số lượng tương tự những người từng nhiễm bệnh và được tiêm một liều vắc-xin Pfizer-BioNTech. Nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng nhóm chưa tiêm chủng có nguy cơ tái nhiễm cao gấp hai lần so với nhóm được tiêm một liều vắc-xin.
“Chúng ta vẫn đang đánh giá thấp tầm quan trọng của miễn dịch tự nhiên… đặc biệt khi mới mắc bệnh,” trích lời Eric Topol, một nhà khoa học thuộc viên nghiên cứu Scripps. “Và khi được củng cố bằng một liều vắc-xin, ta có thể đem miễn dịch lên mức không loại vắc-xin nào trên thế giới có thể sánh bằng.”
Nussenzweig nói rằng kết quả nghiên cứu ở những người từng nhiễm bệnh và được tiêm vắc-xin dã xác nhận một loạt các kết quả nghiên cứu trong phòng thí nghiệm, rằng hệ miễn dịch của những người có miễn dịch tự nhiên và được tiêm chủng có thể sản sinh các kháng thể cực kỳ hiệu quả và phổ rộng chống lại virus corona. Chẳng hạn, báo cáo tiền bình duyệt, nói rằng những người từng nhiễm bệnh và sau đó được tiêm vắc-xin mRNA có thể sản sinh kháng thể trong máu với khả năng trung hòa các loại virus khác, vô hại với con người. Huyết tương từ người chỉ được tiêm vắc-xin hay nhiễm bệnh tự nhiên không thể được như vậy.
Đối với nghiên cứu trên hồ sơ sức khỏe của Israel, Topol và những người khác đã chỉ ra một số hạn chế, chẳng hạn như những điểm yếu cố hữu của phân tích hồi cứu so với tiến cứu vốn xét nghiệm tất cả đối tượng nghiên cứu để phát hiện những ca mới mắc, mắc bệnh có triệu chứng, nhập viện và tử vong theo dòng thời gian. “Điều quan trọng là biết những kết quả này sẽ được lặp lại hoặc bác bỏ,” theo lời Natalie Dean, một nhà thống kê sinh học thuộc Đại học Emory.
Bà bổ sung: “Giới hạn lớn nhất của nghiên cứu này là xét nghiệm [phát hiện nhiễm SARS-CoV-2] mang tính tình nguyện, thay vì là một phần của thiết kế nghiên cứu.” Điều này có nghĩa là phép so sánh có thể bị nhiễu nếu, chẳng hạn, những người từng mắc bệnh và sau này có triệu chứng nhẹ ít đi xét nghiệm hơn những người được tiêm vắc-xin, có thể vì họ cho rằng mình đã được miễn dịch.
Nhóm của Nussenzweig đã công bố dữ liệu cho thấy những người đã hồi phục sau khi mắc SARS-CoV-2 vẫn tiếp tục sản sinh thêm số lượng, cũng như chủng loại kháng thể nhắm đến virus corona trong khoảng thời gian 1 năm. Trái lại ông nói, những người được tiêm hai lần sẽ không còn gia tăng “hiệu lực và phổ tác động của thành phần kháng thể ghi nhớ” sau vài tháng kể từ khi tiêm liều thứ hai.
Đối với nhiều bệnh truyền nhiễm, miễn dịch tự nhiên vốn được biết là mạnh hơn miễn dịch nhờ vắc-xin và thường tồn tại suốt đời. Các loại virus corona gây ra SARS và MERS cũng dẫn đến phản ứng miễn dịch mạnh mẽ và bền vững. Nhưng bên cạnh đó, một số virus corona khác ở người, thường gây bệnh chỉ nặng hơn một chút so với cảm lạnh, lại được biết đến là thường xuyên tái nhiễm.
Theo The Science