Tôi đọc quyển này từ hồi mới xuất bản, thoát cái đã nửa năm rồi mới chịu viết review Từ hồi đại dịch COVID-19 bắt đầu, rất nhiều sách non-fic về y tế công cộng được xuất bản, tái bản, được mua bản quyền. Điều đó khiến một đứa học y tế công cộng và làm công việc có liên quan như tôi cảm thấy có phần may mắn khi mọi người bắt đầu tìm kiếm những nguồn thông tin chất lượng hơn, có mong muốn tìm hiểu nhiều hơn về lĩnh vực thú vị này.
Thời điểm Dịch bệnh được xuất bản, Michael T. Osterholm đã là một nhà dịch tễ học với hơn 40 năm kinh nghiệm. Những gì ông chia sẻ không chỉ là những câu chuyện thực địa về tìm hiểu và ngăn chặn dịch bệnh, mà còn là những câu chuyện về vận động chính sách – điều có thể thực sự ngăn chặn sự lây lan và bảo vệ sức khỏe của mọi người. Có thể bây giờ qua truyền thông, mọi người sẽ cảm thấy các biện pháp này dễ dàng và đơn giản quá, đặt câu hỏi tại sao các chính phủ không thực hiện sớm hơn. Nhưng trên thực tế, phần lớn bối cảnh cần khuyến nghị y tế công cộng đều là tình hình cấp bách, không có đủ thông tin, không cho phép các chuyên gia có nhiều thời gian để phân tích, đôi khi chỉ có thể dựa vào kiến thức và kinh nghiệm. Trong sự nghiệp của mình, Osterholm đã có một số chiến thắng quan trọng trước sự may rủi này. Nhưng quyển sách này không chỉ tập trung vào ông, mà là câu chuyện về các vấn đề về y tế công cộng trên toàn cầu.
Osterholm đề cập đến nhiều vấn đề y tế công cộng cần kiểm soát như cúm, các virus gây viêm đường hô hấp, các bệnh lây truyền qua muỗi, kháng kháng sinh, khủng bố sinh học, AIDS,… Ông không chuyên về viết sách nên có thể một số nội dung trong quyển sách này còn rời rạc, một số đoạn có thể làm người đọc hơi xao nhãng, nhưng những nội dung ông đề cập tới khó có thể bỏ qua. Bạn có tưởng tượng nổi một lời khuyên tưởng chừng rất đúng đắn và vệ sinh có thể giết người? Bạn đã từng nghe về quy trình bảo mật nghiêm ngặt dành cho các mầm bệnh lây nhiễm nguy hiểm chưa, và bạn có biết tại sao phải như vậy không? Bạn có biết muỗi là vector của bao nhiêu bệnh lây nhiễm không? Bạn đã biết tại sao chưa thể có vaccine cho HIV chưa?… Có cả ngàn cân hỏi, những câu hỏi tưởng như rất nhỏ, rất đơn giản, nhưng đều có vai trò quan trọng trong lịch sử y khoa và lịch sử của loài người. Bạn có thể đọc câu trả lời từ những người trong cuộc, những chuyên gia tham vấn cho các Chính phủ, lắng nghe sự cân nhắc và cuộc chạy đua gấp rút với thời gian mà họ luôn phải đối mặt.
Với kinh nghiệm của mình, Osterholm đã đưa ra một phần tiên đoán về đại dịch mà ngay bây giờ vẫn chưa trôi qua. Ông nói về nguồn gốc của nó, về lý do nó lan rộng và khó kiểm soát, về sự chật vật của các nước phát triển khi đối mặt với dịch do thiếu dược phẩm và trang thiết bị y tế… Những nhà dịch tễ học đã nhìn thấy tương lai từ rất lâu, nhưng nhiều chính phủ đã ngó lơ họ, bỏ lỡ cơ hội chuẩn bị ứng phó. Ngay khi tôi đang gõ những dòng này, trên thế giới đã ghi nhận hơn 168 triệu ca mắc và hơn 3,4 triệu ca tử vong do SARS-CoV-2. Cái giá phải trả cho sự thiếu lắng nghe là quá đắt.
Có lẽ, tất cả chúng ta đều ước rằng, chúng ta đã đọc quyển sách này sớm hơn một chút?
Cảm nhận của bạn Maru